سرطان کولون (کولورکتال)
دستگاه گوارش از مری، معده، روده باریک و روده بزرگ تشکیل شده است. روده بزرگ از انتهای روده باریک شروع شده و به مقعد ختم میشود. مقعد همان دهانه روده بزرگ است که به خارج از بدن منتهی میشود. کولون اسم دیگر روده بزرگ است. زمانی که سلول‌های بدخیم یا سرطانی در روده بزرگ تشکیل شوند، سرطان ایجاد میشود. سرطان روده بزرگ به نام‌های سرطان کولون، سرطان کولون و رکتوم یا سرطان کولورکتال هم موسوم است.
سرطان کولون به طور معمول افراد مسن را تحت تأثیر قرار می دهد؛ ولی امکان ابتلا به آن در هر سنی وجود دارد. سرطان کولون معمولاً در ابتدا به صورت توده های کوچکی از جنس سلول های غیرسرطانی (خوش خیم) به نام پولیپ، درون کولون ظاهر می شود. با گذشت زمان، تعدادی از این پولیپ ها ممکن است به سرطان کولون تبدیل شوند.
در حال حاضر سرطان روده بزرگ، دومین سرطان كشنده و سومین سرطان شایع در جهان است. همچنین شکل بدخیم این سرطان قابلیت متاستاز به سایر ارانهای بدن ازجمله ریه، کبد، تخمدان را دارد.
این سرطان اغلب در سنین بالای 50 سال بروز می‌کند. بطو‌ریکه کشورهای توسعه یافته در دو دهه اخیر با اجرای برنامه‌های غربالگری توانسته‌اند بیش از 40 درصد موارد مرگ ناشی از این سرطان را کاهش دهند! انجمن سرطان آمریکا تخمین می زند 1 مورد از هر 22 مرد و نیز 1 مورد از هر 24 زن، در طول عمر خود به سرطان كولوركتال مبتلا می شود.
از جمله ریسک فاکتورهای این بیماری میتوان به سن 50 سال یا بیشتر(افزایش سن مهم‌ترین عامل خطر محسوب میشود)، سابقه داشتن پولیپ در کولون، سابقه سرطان کولون و سابقه پولیپ پیش سرطانی کولون در بستگان درجه یک زیر 60 سال،
شیوه زندگی ناسالم (مصرف دخانیات ،نوشیدن الکل، تغذیه ناسالم (مصرف زیاد گوشت قرمز، غذاهای آماده یا فست فود، مصرف کم سبزی و میوه تازه) و کم تحرکی ) ، چاقی، دیابت، کبد چرب و عوامل ژنتیکی.
اقدامات تشخیصی برای این سرطان:
سیگموییدوسکوپی، کولونوسکوپی، تست تزریق باریوم، بیوپسی توموری، PET scan و MRI، تست سنجش CEA در خون یا (Carcinoembryonic antigen (CEA) assay) و تست های ژنتیکی.
تست های ژنتیکی:
سرطان کلورکتال (CRC) به دو فرم اصلی پولیپوزی غیر پولیپوزی تقسیم میشود. ژنهای دخیل در فرم پولیپوزی شامل APC و MUTYH می باشند. در شکل غیر پولیپوزی این سرطان ژنهای معروف سندرم لینچ که شامل MLH1، MSH2 ، MSH6 ،PMS2 هستند و همچنین ژن EPCAM دخیل هستند.
از جمله سایر ژنهای همراه با این سرطان میتوان به BMPR1A، SMAD4، PTEN ،STK11 اشاره کرد.
